In mijn praktijk voor relatietherapie meldde zich onlangs een stel dat al 25 jaar getrouwd was. Ze zagen er beiden afgetobd uit en al snel werd duidelijk hoe dat kwam: ze streden dagelijks over alles waarover je maar strijd kunt voeren, van hoe de vaatwasser ingeruimd moest worden tot wat voor weer het was.
Ze waren bij elkaar gebleven voor de kinderen, maar nu die het huis uit waren, vonden ze het genoeg. Hun warme gevoelens voor elkaar waren uitgedoofd en seks was er al jaren niet meer. Ze wilden uit elkaar, tenzij ik ze op andere gedachten kon brengen. Leuke uitdaging!
Met plezier ben ik begonnen in het boek van de filosoof Alain de Botton: Weg van liefde. Daarin maakt hij korte metten met het romantische liefdesideaal: het klassieke verlangen naar DE ENE WARE die al onze behoeften aanvoelt en vervult, die onze zwakheden omarmt en onvoorwaardelijk van ons houdt, voor eeuwig trouw. De geliefde is onze wederhelft: degene die ons tot een compleet mens maakt, met wie we zonder schaamte alles kunnen delen en onszelf kunnen zijn.
Wie die ware Jacob(a) voor ons is, staat in de sterren geschreven, dat is voorbeschikt. We moeten alleen het geluk hebben hem of haar tegen te komen, we kunnen daar weinig aan doen, behalve openstaan voor de verbinding deze zielsverwant. En dan zijn we nooit meer alleen!
Wat heerlijk om dit allemaal zo op te schrijven, alsof het dan toch een beetje waar is. Alain de Botton schudt ons wreed wakker: het romantische liefdesideaal is een overblijfsel uit onze kindertijd, waardoor we in onze volwassen relaties een irreële voorstelling van liefde koesteren. Onvoorwaardelijke liefde is er alleen van ouders voor kinderen. Die worden niet boos als het kind door stress in zijn broek poept of geen aanleg voor rekenen blijkt te hebben, als het goed is tenminste. De moeder die ooit letterlijk een eenheid vormde met het kind voelt intuïtief aan welke behoeften het kind heeft en het kind mag, zeker zolang het klein is, door huilen en mokken duidelijk maken dat ze dat soms helemaal verkeerd aanvoelt. Al snappen we rationeel best dat die vlieger in een volwassen relatie niet meer opgaat, we blijven het hardnekkig proberen. Terugverlangen naar het paradijs.
Bij het stel dat wilde scheiden bleek na een paar sessies vol verwijten over en weer, wat er schuilging onder al die strijd: teleurstelling dat de relatie niet zo sprankelend en paradijselijk was gebleven als in het begin. Vooral na de komst van de kinderen was de romantiek er af gegaan. Ze gingen steeds meer hun eigen weg en struikelden steeds meer over elkaar. Maar wiens schuld was dat? De vrouw leed er vooral onder dat haar man na al die jaren nog niet kon aanvoelen wat zij (on)prettig vond en hij voelde zich in alle opzichten afgekeurd door haar. Is daar iets aan te doen?
Zodra het mogelijk wordt om zonder verwijt te gaan praten over onvervulde behoeften en kwetsuren, ontstaat er ruimte en veiligheid om de strijdbijl te begraven en opnieuw sympathie te voelen voor de ander. Respect voor de weg die je samen hebt afgelegd. Dat is een nieuw begin. Of je de weg samen vervolgt en op welke manier is daarmee nog niet beslist. De kern van het betoog van Alain de Botton is dat ware liefde meer een vaardigheid is dan een verheven gevoel en dat we die vaardigheid kunnen leren. Daar ben ik het mee eens. Anders zou relatietherapie ook onzin zijn. Wordt vervolgd.
Leestip: Alain de Botton: Weg van Liefde
Geef een reactie